Ο Σαμιακός Οίνος και η Οικιακή οικονομία
Ο Σαμιακός Οίνος και η Οικιακή οικονομία
Η καλλιέργεια του αμπελιού υπήρξε, για τους κατοίκους της Σάμου, επί πολλούς αιώνες το βασικό στήριγμα της οικιακής οικονομίας. Ακόμη και στις μέρες μας, το παραγωγικό και καρποφόρο κλήμα, αποφέρει πολλά και σημαντικά προϊόντα: Από τα σταφύλια του παράγεται διαδοχικά μούστος, κρασί, ούζο και τσίπουρο (που ονομάζεται στη σαμιακή διάλεκτο «σούμα») καθώς και ξύδι. Τα μοσχάτα σταφύλια είναι επίσης βρώσιμα, ενώ παλαιότερα, τα έκαναν και σταφίδα.
Από το μούστο παρασκευάζονται γλυκίσματα (μουσταλευριά, μουστοκούλουρα, μουστοκύδωνο, πετιμέζι κλπ).
Τα αμπελόφυλλα γεμίζονται με ρύζι και μυρωδικά (στη σαμιακή διάλεκτο ονομάζονται «γιαπράκια») και καταναλώνονται στο οικογενειακό τραπέζι. Οι βρασμένοι βλαστοί, αποτελούν εκλεκτό «μεζέ».
Τα κλαδιά του σαμιακού αμπελιού αποτελούν καύσιμη ύλη, ενώ από αυτά παρασκευάζονταν παλαιότερα και τα «καρβουνάκια», για το θυμίαμα της θείας λειτουργίας.
Τα δε στέμφυλα αποτελούν περιζήτητη ζωοτροφή, αλλά και πρώτη ύλη για την παραγωγή αποσταγμάτων.
Μέχρι και τον προηγούμενο αιώνα, κάθε οικογένεια, από το αμπέλι τρεφόταν αλλά και αξιοποιούσε στο έπακρο κάθε τι, σε μια μορφή «εφαρμοσμένης» οικιακής οικονομίας.
Αποτελούσε κοινή αντίληψη, ακόμη και στην αλληλουχία των γενεών πως το αμπέλι ήταν το πλέον απαραίτητο περιουσιακό στοιχείο για κάθε «νοικοκύρη». Η οικογένεια στηριζόταν στο κρασί που παρήγαγε. Το μούστο συμφωνούσε με κάποιον έμπορο, πριν την ίδρυση του Συνεταιρισμού, και τον πούλαγε. Οι έμποροι ήταν κυρίως μεσίτες εξαγωγέων, που παράλληλα διέθεταν κατάστημα με «εγχώρια και αποικιακά» από όπου ο παραγωγός προμηθευόταν τα βασικά είδη συντήρησης του σπιτικού του διατηρώντας μια πίστωση ετήσια, η οποία αποπληρωνόταν από την παραγωγή. Συχνά, αν οι καιρικές συνθήκες δεν ευνοούσαν ή «έπεφτε αρρώστια» το χρέος μεταφερόταν στην επόμενη χρονιά. Ο έμπορος προσαύξανε το χρέος με τόκους και ο κίνδυνος να «βγει το αμπέλι στο σφυρί» παραμόνευε διαρκώς.
