Το λαογραφικό μουσείο Πυθαγορείου βρίσκεται στην πιο τουριστικά ανεπτυγμένη περιοχή του νησιού, στο παραθαλάσσιο Πυθαγόρειο. Το Πυθαγόρειο είναι χτισμένο πάνω στην αρχαία πόλη που στο παρελθόν αποτελούσε την πρωτεύουσα του νησιού και είναι γνωστό για την πλούσια ιστορία και τα αξιοθέατα του, μεταξύ πολλών άλλων, τον αρχαίο ναό της θεάς Ήρας (Ηραίον), το Ευπαλίνειο όρυγμα, τα ρωμαϊκά λουτρά, τα τείχη της αρχαίας πόλης αλλά και το ιδιαίτερα όμορφο φυσικό περιβάλλον και την τοπική αρχιτεκτονική. Στη μετάβαση από την επαφή με την αρχαία ιστορία του τόπου προς την νεότερη, το λαογραφικό μουσείο Πυθαγορείου έρχεται να μεταφέρει τον επισκέπτη στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της Σάμου μέχρι πριν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μουσείο βρίσκεται στην καρδιά του Πυθαγόρειου και είναι χωρισμένο σε θεματικές ενότητες αναπαράστασης της σαμιακής καθημερινότητας σε ένα παραδοσιακό, αστικό ή χωρικό νοικοκυριό αλλά περιλαμβάνει και θεματικά τμήματα παρουσίασης των επαγγελμάτων της εποχής.

Σύντομη ιστορία

Το λαογραφικό μουσείο του Πυθαγορείου, ανήκει στο Πνευματικό Ίδρυμα Σάμου «Νικόλαος Δημητρίου», και ξεκίνησε την λειτουργία του το 1995. Το μουσείο αυτό αποτελεί κομμάτι της εταιρείας Ξενοδοχειακή και Τουριστική Αιγαίου Α.Ε. (Ξενοδοχείο Doryssa seaside resort) η οποία είναι και η εταιρεία ίδρυσης του Πνευματικού Ιδρύματος. Ο Νικόλαος Δημητρίου, δάσκαλος με ανεκτίμητη συνεισφορά στη λαογραφία του νησιού και βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών, επιτέλεσε σημαντικό έργο στην πολιτιστική αναβάθμιση του τόπου μέσω της οργάνωσης θεατρικών, μουσικών και εικαστικών πρωτοβουλιών ή εκδηλώσεων. Όραμα του Νικολάου Δημητρίου ήταν να αναδειχθεί ο ιστορικός πλούτος, η λαογραφία και τα ήθη και έθιμα του νησιού μέσω ενός μεγάλου αριθμού δράσεων και μελετών. Χαρακτηριστικός ήταν επίσης ο τρόπος που συνέλλεγε τις πληροφορίες για το έργο του, για παράδειγμα, όταν χρειαζόταν πληροφορίες για τους βοσκούς, καθόταν για ατελείωτες ώρες και παρατηρούσε τους βοσκούς στον τόπο όπου εκείνοι έκαναν τις εργασίες τους. Οι δύο του γιοι συνέχισαν το λαογραφικό του έργο ιδρύοντας το Πνευματικό Ίδρυμα και το λαογραφικό μουσείο, το οποίο και έστησαν μέσα στην ξενοδοχειακή τους μονάδα, προς τιμήν του έργου του πατέρα τους.

Τα περισσότερα εκθέματα του μουσείου προέρχονται από τα νοικοκυριά της οικογένειας Δημητρίου και από κάποια παλιά σπίτια στο Πάνω Βαθύ. Προκειμένου να συμπληρώσουν τις συλλογές με τα αντικείμενα που έλειπαν, υπήρχαν εθελοντές που έψαχναν και συνέλλεγαν τα ιστορικά αυτά αντικείμενα. Μέχρι και το 2017 το μουσείο οργάνωνε αρκετά εκπαιδευτικά προγράμματα με σκοπό να διδάξει στις νέες γενιές τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των παππούδων και προπαππούδων τους. Στα πλαίσια αυτών των δραστηριοτήτων, τα παιδιά έρχονταν σε επαφή, μεταξύ άλλων, με την αγγειοπλαστική τέχνη, το φούρνισμα του ψωμιού σε ξυλόφουρνο κ.α. Το Πνευματικό Ίδρυμα επίσης έχει συμμετάσχει σε αρκετές εκδηλώσεις και λαογραφικά συνέδρια.

Λαογραφικό Μουσείο Δημητρίου

Κύρια εκθέματα

Τα εκθέματα στο λαογραφικό μουσείο είναι οργανωμένα σε θεματικές ενότητες προς διευκόλυνση της παρουσίασης τους. Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί ανάμεσα σε μια πληθώρα από χειροποίητα υφαντά, παραδοσιακές ενδυμασίες της εποχής, σαμιακά ασπροκεντήματα και άλλα. Τα επαγγέλματα (πολλά εκ των οποίων εκλείπουν σήμερα), κατέχουν την τιμητική τους με επίκεντρο το γεωργό αλλά και τον τσαγκάρη, τον ψαρά, τον τσοπάνη, το μελισσουργό, τον αγγειοπλάστη, τον οινοποιό. Η σαμιακή αρχιτεκτονική, οι περιοχές του χωριού που προβάλλονται, τα παλιά εργαλεία και τα αντικείμενα του νοικοκυριού καθιστούν το μουσείο μια μηχανή του χρόνου που αναβιώνει περασμένες εποχές και προσφέρει στον επισκέπτη μια μοναδική εμπειρία λαογραφίας και παραδοσιακού πολιτισμού.

Πληροφορίες για Επισκέπτες

Το λαογραφικό μουσείο είναι προσβάσιμο από το Πυθαγόρειο, 13 χιλιόμετρα από την πόλη της Σάμου, 36 χιλιόμετρα από το Καρλόβασι και 33 χιλιόμετρα από το χωριό Μαραθόκαμπος. Το μουσείο είναι ανοιχτό τη θερινή περίοδο και ο επισκέπτης μπορεί να βρει τις μέρες και το ωράριο λειτουργίας του ηλεκτρονικά. Κατόπιν συνεννοήσεως με το μουσείο, υπάρχει και η δυνατότητα επισκέψεων και τους χειμερινούς μήνες.