Το λαογραφικό μουσείο Παγώνδα βρίσκεται στην όμορφη πλατεία του χωριού Παγώνδας, στο νότιο τμήμα του νησιού της Σάμου, στους ανατολικούς πρόποδες του λόφου Μπουρνιά. Ο παγώνδας είναι ένα από τα μεγαλύτερα αγροτικά χωριά στο νησί λόγω του εύφορου εδάφους της περιοχής, που πριν εκατομμύρια χρόνια ήταν λίμνη. Το γραφικό χωριό με τα δροσερά πλατάνια και τις μουριές προσφέρεται για όμορφες περιπλανήσεις στη φύση αλλά και για εκδρομές με θέμα την τοπική παράδοση και ιστορία.

Σύντομη ιστορία

Το λαογραφικό μουσείο ανήκει στο σύλλογο του χωριού «Κυρίων και Δεσποινίδων Παγώνδα Σάμου, Ομόνοια» που ιδρύθηκε το 1976. Το 1984, αφού είχε γίνει περισυλλογή αρκετών εκθεμάτων, ο σύλλογος αποφάσισε να ξεκινήσει την λειτουργία του μουσείου. Μετά από μεγάλη προσπάθεια, ο σύλλογος κατάφερε να πείσει το δήμο να παραχωρήσει το κτίριο που στεγαζόταν το παλιό σχολείο του χωριού και το 1993 το μουσείο μπήκε σε πρόγραμμα για ανακαίνιση. Το μουσείο εν τέλει κατάφερε να στηθεί και από τις 23 Μαρτίου 2008 να ξεκινήσει πάλι να υποδέχεται το κοινό. Στην πορεία κατασκευάστηκε και ο πάνω όροφος του μουσείου που αρχικά δεν υπήρχε. Στο μουσείο έχουν λάβει χώρα πολλές εκδηλώσεις, μάλιστα, ο σύλλογος ήταν και ο πρώτος που έκανε την γιορτή του πατέρα, πριν να γίνει παγκόσμια ημέρα. Επιπλέον, έχουν υπάρξει συνεργασίες με άλλους συλλόγους και εκθέσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Βέροια και έχουν μεταφέρει εκεί κάποια από τα εκθέματα του μουσείου.

Λαογραφικό Μουσείο Παγώνδα

Κύρια εκθέματα

Τα εκθέματα του μουσείου είναι οργανωμένα κυρίως σε δύο μεγάλες αίθουσες και τα περισσότερα προέρχονται από τους κατοίκους του χωριού του Παγώνδα, χρονολογούμενα περίπου από τις αρχές του 20ου αιώνα. Η μία από τις αίθουσες είναι αφιερωμένη στις γωνιές του παραδοσιακού σαμιακού νοικοκυριού και των χώρων του, με όλα τα αντικείμενα, έπιπλα και υφάσματα που αυτά ήταν διαμορφωμένα και διακοσμημένα, ενώ η άλλη αίθουσα περιλαμβάνει αντικείμενα και εργαλεία που συνήθως έβρισκε κανείς στο «κατώι», το λεγόμενο κάτω μέρος του σπιτιού που χρησιμοποιούνταν συχνά ως αποθήκη. Εκεί ο επισκέπτης μπορεί να βρει διάφορα αγροτικά και γεωργικά εργαλεία, αποθηκευτικά μέσα υγρών όπως λάδι, κρασί κ.α. αλλά και την αίθουσα του γνωστού αργαλειού. Το λαογραφικό μουσείο Παγώνδα είναι μια μικρή χρονομηχανή που μεταφέρει τον επισκέπτη πολλές δεκαετίες πίσω, στην καθημερινότητα του μικρού σαμιακού χωριού, των ασχολιών των κατοίκων του και ενός τρόπου ζωής που δίχως την πολύτιμη συμβολή της λαογραφίας θα είχαν περάσει μια για πάντα στη λήθη.

Πληροφορίες για Επισκέπτες

Το λαογραφικό μουσείο είναι προσβάσιμο από την όμορφη πλατεία του Παγώνδα κι απέχει περίπου 12 χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο, 26 χιλιόμετρα από την πόλη της Σάμου και 35 χιλιόμετρα από το Καρλόβασι. Το μουσείο λειτουργεί συνήθως τη θερινή περίοδο, από τον Ιούνιο μέχρι και τον Σεπτέμβρη.