Ο τρύγος του Σαμιακού μοσχάτου οίνου Σήμερα
Ο τρύγος του Σαμιακού μοσχάτου οίνου εξακολουθεί να σηματοδοτεί την κυρίαρχη αγροτική παραγωγική δραστηριότητα του νησιού. Σύμφωνα με τις βιωματικές μαρτυρίες των αμπελουργών ο τρύγος ήταν (και είναι) μια πολυήμερη καλοκαιρινή «γιορτή» σε όλο το νησί.
Τα μόνα ίσως στοιχεία που έχουν αλλάξει στον τρύγο του σαμιώτικου μοσχάτου είναι:
• Το μεταφορικό μέσο: Από τα γαιδουράκια, περάσαμε στα αγροτικά οχήματα. Οι κοφίνες και οι κόφες αντικαταστάθηκαν μερικώς από τα καφάσια, ωστόσο το εργαλείο κοπής παραμένει το «κατσούνι».
• Αντί για τις «σταφυλοδόχους» όπου γινόταν παραλαβή των σταφυλιών, τώρα η παραγωγή μεταφέρεται από τους παραγωγούς στις εγκαταστάσεις των Οινοποιείων.
Οι Σαμιώτες αμπελοκαλλιεργητές ακολουθούν την παράδοση των πατεράδων και των παππούδων τους στον τρυγητό, μια υπαίθρια και χειρωνακτική εργασία που ξεκινά τον Αύγουστο και ολοκληρώνεται μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη.
Αυτό οφείλεται στο γεωφυσικό ανάγλυφο της Σάμου, καθώς οι αμπελώνες ξεκινούν από τα πεδινά και ανέρχονται έως και τα 1.100 μέτρα υψόμετρο στον ορεινό όγκο του Καρβούνη. Ο κλήρος είναι μικρός και τα αμπελοτόπια στις ιδιοκτησίες των αμπελουργών είναι κατακερματισμένα. Αυτό καθιστά τη διαδικασία του τρύγου μια κοπιαστική (και πολυδάπανη) εργασία.
Όπως λένε οι Σαμιώτες, στην ντοπιολαλιά:
«…Είνι χαρά καμμιά π’να μη θελ’ κρασί; Βαφτίσα, γαμ’, γιουρτές, παν’γύρια, ούλα του κρασί τ’ς θέλ’νι…» (Νικ. Δημητρίου, «Λαογραφικά της Σάμου» τ. Β΄)
«Σταφύλ’ απ’ τσι πλάτις ιμ’»
«Τ’ αμπέλια και τα ζουντανά είνι για κ’νους π΄τα δ’λεύνι».
Πέτρινες αναβαθμίδες (πεζούλες ξερολιθιάς) μέχρι τα 1.100 μέτρα στο όρος Άμπελος, ο ήλιος και η θαλασσινή αύρα του Αιγαίου, το έδαφος, το ιδιαίτερο μικροκλίμα, η πατρογονική παρακαταθήκη, η συνεταιριστική δράση, η οινοποίηση, η παλαίωση, οριοθετούν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα terroir παγκοσμίως. Τα αμπελοτόπια στη Σάμο καταλαμβάνουν περίπου 14.000 στρέμματα κι εκεί καλλιεργείται το «Άσπρο Μοσχάτο Σάμου», ένα μικρόρωγο σταφύλι το οποίο θεωρείται ο πιο ευγενής κλώνος της μεγάλης οικογένειας των μοσχάτων.
Τα μόνα ίσως στοιχεία που έχουν αλλάξει στον τρύγο του σαμιώτικου μοσχάτου είναι:
• Το μεταφορικό μέσο: Από τα γαιδουράκια, περάσαμε στα αγροτικά οχήματα. Οι κοφίνες και οι κόφες αντικαταστάθηκαν μερικώς από τα καφάσια, ωστόσο το εργαλείο κοπής παραμένει το «κατσούνι».
• Αντί για τις «σταφυλοδόχους» όπου γινόταν παραλαβή των σταφυλιών, τώρα η παραγωγή μεταφέρεται από τους παραγωγούς στις εγκαταστάσεις των Οινοποιείων.
Οι Σαμιώτες αμπελοκαλλιεργητές ακολουθούν την παράδοση των πατεράδων και των παππούδων τους στον τρυγητό, μια υπαίθρια και χειρωνακτική εργασία που ξεκινά τον Αύγουστο και ολοκληρώνεται μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη.
Αυτό οφείλεται στο γεωφυσικό ανάγλυφο της Σάμου, καθώς οι αμπελώνες ξεκινούν από τα πεδινά και ανέρχονται έως και τα 1.100 μέτρα υψόμετρο στον ορεινό όγκο του Καρβούνη. Ο κλήρος είναι μικρός και τα αμπελοτόπια στις ιδιοκτησίες των αμπελουργών είναι κατακερματισμένα. Αυτό καθιστά τη διαδικασία του τρύγου μια κοπιαστική (και πολυδάπανη) εργασία.
Όπως λένε οι Σαμιώτες, στην ντοπιολαλιά:
«…Είνι χαρά καμμιά π’να μη θελ’ κρασί; Βαφτίσα, γαμ’, γιουρτές, παν’γύρια, ούλα του κρασί τ’ς θέλ’νι…» (Νικ. Δημητρίου, «Λαογραφικά της Σάμου» τ. Β΄)
«Σταφύλ’ απ’ τσι πλάτις ιμ’»
«Τ’ αμπέλια και τα ζουντανά είνι για κ’νους π΄τα δ’λεύνι».
Πέτρινες αναβαθμίδες (πεζούλες ξερολιθιάς) μέχρι τα 1.100 μέτρα στο όρος Άμπελος, ο ήλιος και η θαλασσινή αύρα του Αιγαίου, το έδαφος, το ιδιαίτερο μικροκλίμα, η πατρογονική παρακαταθήκη, η συνεταιριστική δράση, η οινοποίηση, η παλαίωση, οριοθετούν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα terroir παγκοσμίως. Τα αμπελοτόπια στη Σάμο καταλαμβάνουν περίπου 14.000 στρέμματα κι εκεί καλλιεργείται το «Άσπρο Μοσχάτο Σάμου», ένα μικρόρωγο σταφύλι το οποίο θεωρείται ο πιο ευγενής κλώνος της μεγάλης οικογένειας των μοσχάτων.
Gallery
