Samos şarabı birçok markadaki ayrıcalıkları ve ödülleriyle uluslararası çapta tanınmaktadır. Adanın şarap imalathaneleri ise şarapsever ziyaretçilerin özellikle ilgisini çekmektedir. Şarap turizmi, üzüm bağları gibi şarap yapımı veya şarap üretim tesisleriyle işlevsel olarak bütünleşmiş alanlarda ön büro hizmetleri, turlar, konaklama ve yiyecek-içecek hizmetlerinin sağlanmasını içeren özel bir turizm şeklidir. Söz konusu bu hizmetler bağcılık ve şarap üretimi ile ilgili faaliyetlerle birlikte sunulmaktadır.

Yani ziyaretçilerin Samos’taki tatilleriyle birleştirirken keyif aldıkları şarap dünyasına yapılan bir yolculuktan bahsediyoruz. Şarap turizminin amacı ziyaretçileri şarap üretimiyle tanıştırmaktır. Samos’un meşhur üzüm çeşidi moshatonun yetiştirildiği üzüm bağları, şarabın üretildiği şarap imalathanelerine yapılan ziyaretler şarabın şişeye ve sofraya nasıl ulaştığını vatandaşa aktarıyor. Süreci izleyen ziyaretçi şarapların da tadına bakıyor.

Samos’ta şarap turizminin geliştirilmesi için önemli imkan ve fırsatlar bulunmaktadır. Üzüm bağlarının değerlendirildiğini, ziyaretçilerin ağırlanabileceği modern standartlara sahip şarap imalathanelerinin kurulduğunu sürekli görüyoruz. Bunlardan bir çoğu ziyaret edilebilirdir, ve böylece adanın şarap tutkunu ziyaretçilerine şarap üretim sonucunu yakından tanıtıyorlar.  Bununla birlikte, yerel seyahat turizmi işletmeleri, şarapla ilgili güzergahları şarap tadım deneyimleriyle birleştirerek sunuyorlar.

Bütün bunlarla amaçlanan şey aslında yeni özel bir pazar yaratmaktır. Bu pazar ortak ilgi alanına sahip turistlerin, adaya seyahat etmek ve yeni şeyler öğrenmek istedikleri Samos şarabına olan sevgilerini kapsayacaktır. Dolayısıyla özel bir alternatif turizm şeklidir. Bu da Samos adasına ek kazançlar getirebilir. Turist akışının sağladığı gelirin yanı sıra, yeni pazarlara yapılan ihracatın artmasıyla şarap satışlarının da artmasına neden olabilir.

AB’nin kalite etiketlerine ilişkin politikası, coğrafi kökenlerinin yanı sıra geleneksel teknoloji ile (know-how) bağlantılı olan benzersiz özelliklerini vurgulamak amacıyla belirli ürünlerin adlarını korur ve destekler.

Coğrafi işaretler, özellikleri üretim alanıyla özel olarak bağlantılı olan belirli ürünler için fikri mülkiyet haklarını tesis etmektedir.
Coğrafi işaretler şunları içermektedir:

• PDO- Korumalı Menşe adı (yiyecek ve şaraplar)
• PGI- Korumalı Coğrafi İşaret (yiyecek ve şaraplar)
• GI- Coğrafi İşaret (alkollü içecekler ve aromalı şaraplar).

AB coğrafi işaret sistemi, belirli bölgelerden gelen özel özelliklere sahip veya üretim alanıyla bağlantılı bir üne sahip olan ürünlerin adlarını korumaktadır. PDO ve PGI arasındaki farklar, genelde bölgeden gelmesi gereken ürünün hammadde miktarıyla veya üretim sürecinin belirli bir bölge içinde gerçekleşmesiyle alakalıdır. GI işaretleri ise özellikle alkollü içeceklere ve kokulandırılmış şaraplarla alakalıdır.

PDO- Korumalı Menşe adı

PDO olarak tescil edilen ürün adları, ürünlerin üretildiği bölgeyle en güçlü bağları olan adlardır.

• Ürünler: Gıda, tarım ürünleri ve şaraplar.
• Özellikler: Üretim, işleme ve imalat sürecinin her biri belirli bölgede gerçekleşmelidir. Şaraplar için bu şu anlama gelir: üzümler sadece şarabın üretildiği coğrafi bölgeden gelmelidir.
• Örneğin: Kalamata PDO zeytinyağı, tamamıyla Kalamata Yunanistan’da bu bölgenin çeşitli zeytinlerinden üretilmektedir.
• Etiket: Gıda ve tarım ürünleri için zorunludur. Şaraplar için ise tercihe bağlıdır.

PDO Samos

Samos adasında, aynı adı taşıyan ilçe biriminde, PDO Samos bölgesi (1970 yılında kurumsallaştırılmıştır) Yunanistan’ın en güzel bölgelerindendir. Bağların büyük bölümü adanın kuzey kesiminde Vathi bölgesinde (Vathi, Agios Konstantinos, Ampelos, Vurliotes, Kokkari, Manolates, Stavrinides, Hora Samos) ve Karlovassi bölgesinde (Karlovassi, Aghi Theodori, Kastania, Konteika, Kontakeika, Kosmadei, Leka, Platanos, İdrusa) bulunmaktadır. Küçük bir kısmı adanın merkezinde, Pithagorion bölgesinde, kuzeybatı tarafında (Koumadarei, Mavratzei, Mesogeio, Pandroso, Pirgos), kuzeyde (Mitilinii) ve güneybatıda (Pagondas, Spatharei) bulunmaktadır.

Yunanistan’da beyaz moshato yerine Samos moshatosu denir, zira bu üzüm çeşidi adayla özdeşleşmiştir. PDO Samos haricinde, daha 4 Yunan PDO şaraplarına katılmaktadır (PDO Kefalonia, PDO Patra, PDO Rio Patra, PDO Rodos).

Şaraplar ya doğal tatlı (vin naturellement – kurutulmuş üzümlerden) ya doğal tatlı (vin doux naturel – vin de liqueur/güçlendirilmiş), ya da tatlı (vin doux) olabilir. Doğal tatlı şaraplar, 400 metre rakımdan daha yüksek rakımlardaki bağlardan olurlarsa “Grand Cru” etiketini taşıyabilir.

Çeşitlilik

Beyaz moshato 100%

Şarap türü

• Beyaz tatlı kurutulmuş üzümlerden
• Beyaz tatlı güçlendirilmiş

PGI Ampelos’un Yamaçları

Kuzey Ege denizinin güney kesiminde ve Samos ilçe biriminde, 1990 yılında kurumsallaştırılan PGI Ampelos’un Yamaçları bölgesi PDO Samos bölgesi dışında bulunan üzüm bağlarını içermektedir: Marathokampos belediye biriminin Kallithea, Marathokampos, Neohor ve Skoureikon bölgelerinde; Pithagorio belediye biriminin Pithagorio belediyesinde, Karlovassi belediye biriminin Drakei bölgesinde; Vathi belediye biriminin Paleokastro bölgesinde.

Samos Şarap Üreticileri Kooperatifleri Birliği, Samos’un moshato üzümlerinin şaraplanmasının ve şaraplarının hareketinin, o zamanın şarap tüccarlarının aracılığı olmadan tam kontrolünü sağlamayı amaçlayan Samos bağ yetiştiricilerinin hareketlenmesiyle 1934 yılında 6085 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle kurulmuştur.

Samos Şarap Üreticileri Kooperatifleri Birliği’nin “Zorunlu yasa”sının kaldırılması, 902/51563/27-04-2016 sayılı Ortak Bakanlık Kararı ile yürürlüğe girdi. Bu karara göre, Ana Örgüte dönüştürüldü ve adı “Samos Birleşik Şarap Üreticileri Kooperatifi” olarak değiştirildi. Bu, Birliğin üyelerinin artık 24 ana kooperatif değil, Samos’un yaklaşık 2.200 bağ yetiştiricisi olduğu anlamına geliyordu. Bu karar Birliğin yapı ve işleyişine dair değişimlere neden olmuştur. Asıl üyeler (şarap yetiştiricileri) yeni Kooperatife katılmaya zorlanmadılar ancak üretimleri için diğer pazarlama çözümlerini seçebilirlerdi.

Diğer taraftan yeni bağcılar otomatikman Kooperatif üyesi olmuyordu (o zamana kadar olduğu gibi) fakat kabul için Kooperatif tarafından incelenen bir başvuruda bulunuyorlardı ve kabul edilip edilmemeleri, Kooperatif üyelerinin Yönetim Kurulu ve Genel Kurul aracılığıyla ifade edilen iradesine bağlıydı.
Samos Birleşik Şarap Üreticileri Kooperatifinin kurulumunda, o ana kadar faaliyet gösteren ana kooperatiflerin tüm üyeleri, silinmesini talep edenler hariç, otomatik olarak yeni kooperatifin üyesi olarak kabul edilmiştir. Katılmayı tercih eden üretici -onaylanan esas yasaya göre- kendi tüketimi için küçük bir kısmı dışında üretiminin tamamını Kooperatife teslim etmekle yükümlü olmuştur. Lisanslı küçük ev sanayilerinin bazı durumları için bir istisna sağlanmıştır.

Kooperatifin yükümlülüğü ise üyelerinin üretiminin tamamını almaktır. Üreticinin giriş taahhüdü mücbir sebepler hariç 6 yıl süreyle geçerlidir. Kooperatiften silinme halinde, üç yıl geçmedikçe üreticinin geri kabul başvuru hakkı yoktur. Öte yandan, zorunlu yasanın kaldırılması ve mevcut rejimin bugüne kadar değiştirilmesi Samos şarabının şarapçılığının ve ticaretinin serbestleşmesine yol açmıştır. Bu tarihi karar her Samos’lu vatandaşın kendi şarabını üretmesine ve ticaretini yapmasına olanak tanımıştır.

Bunun sonucunda Samos’ta son teknolojiye sahip birçok özel şarap imalathanesi kuruldu. Son derece kaliteli ve estetik şarapları hedefleyen, teknoloji ve bilgi birikimini şaraba geleneksel yaklaşımla birleştiren Samos bağını benzersiz bir şekilde öne çıkardılar. Bununla birlikte Samos şarabının uluslararası ve yerel pazarlarda tanınmasına ve tanıtılmasına büyük katkıda bulundular. Şimdiye kadar Samos’ta 7 şarap üreticisi faaliyet gösteriyor ve gelecek daha fazlasının da olması kuvvetle muhtemeldir.

Çağdaş Samos şarapçılığı, Samos Birleşik Şarap Üreticileri Kooperatifi ve önemli sayıda küçük ve orta ölçekli şarap yapım işletmesinden oluşmaktadır. Özellikle, Samos şarap endüstrisi 6 şarap imalathanesi, ziyaret edilebilir 1 tane bağ ve birçok farklı şarap etiketi üreten 1 kooperatiften oluşmaktadır. METAXA LIKNON gibi, sektördeki birçok firmanın konyak gibi diğer alkollü içecekleri ürettiği belirtilmelidir.
Söz konusu bu şarap imalatçıları, yurt içi şişelenmiş şarap pazarının önemli bir bölümünü kontrol etmektedir. Ürünlerini de ya toptancılar aracılığıyla ya da süpermarket ve restoranlara direk dağıtarak bu yaygın dağıtım ağları vasıtasıyla tüm ülkeyi kapsamaktadır. Bununla birlikte, bazı şirketler adanın yerel pazarında bulunan dökme ve şişelenmiş şarap üretirken bazıları da özel özelliklere sahip “sınırlı üretim” şişeli şarap üretmektedir. Bunun dağıtımı da genellikle uzman şirketler aracılığıyla sağlanmaktadır.

Son yıllarda şişelenmiş Samos şaraplarının ünü ve kalitesi büyük bir oranda arttırılmıştır. Bu gerçeği de hem Kooperatifin hem de şarap imalathanelerinin uluslararası yarışmalarda kazandığı ödüller doğrular niteliktedir. Birçok şirket, modernizasyon yatırımları da yapmıştır. Bu yatırımlar bazen sübvansiyonlu programların parçası olarak da karşımıza çıkar.

Ek olarak, Samos şarapçılık işletmelerinin ihracat yönü de güçlüdür. Samos şarabının ana pazarlarından bazıları şunlardır: Fransa, Almanya, İsviçre, Çin, Kanada vs.